Cmentarz wojenny 379 Nowa Wieś (Ochmanów) był jednym z pierwszych obiektów, które znalazły się w sferze moich zainteresować, a to z tej prostej przyczyny, że znajduje się on na terenie mojej Gminy Niepołomice. W przeciwieństwie jednak do większości cmentarzy wojennych (poza 376 - Suchoraba) leżących na terenie tej gminy był on częścią okręgu cmentarnego Twierdzy Kraków (określanego często jako okręg XI), a nie okręgu IX Bochnia.

Ma to znaczenie o tyle, że pierwotnie budowa cmentarzy wojennych na terenie twierdzy nie była podporządkowana Wydziałowi Grobów Wojennych C.i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Rudolf Broch i Hans Hauptmann przygotowując swoje dzieło „Zachodniogalicyjskie groby bohaterów z lat wojny światowej 1914-1915”, które miało opisać 378 cmentarz zbudowanych przez Wydział Grobów Wojennych w Krakowie, pierwotnie nie brali pod uwagę w ogóle cmentarzy na terenie Twierdzy Kraków. Jednak ponieważ w czasie pisania swojej pracy, cmentarze te zostały również oddane pod ich wydział, to postanowili rozszerzyć liczbę cmentarzy w książce do 400 (22 na terenie Twierdzy Kraków), jednak cmentarze te nie doczekały się szerszego opracowania, a jedynie zostały przedstawione w formie tabelarycznej z krótkim wstępem opisującym zaistniałą sytuacje (łącznie 1 strona wraz z tabelą).

Więc z dzieła Brocha i Hauptmana o cmentarzu 379 dowiadujemy się tylko tyle, że mieści się w Małej Wsi na południowy wschód od Krakowa i składa się z jednego grobu masowego.

W swoim opracowaniu o cmentarzach wojennych (Cmentarze I Wojny Światowej w Galicji Zachodniej) wydanym 1995 roku Oktawian Duda, wskazuje położenie cmentarza, przedstawia opis istniejącego pomnika oraz stwierdza że "Pierwotny plan i forma nieznane" i "Cmentarz mieścił 1 grób zbiorowy (brak bliższych danych)". W tekście nie ma nic o ilości pochowanych tu żołnierze, ani o ewentualnej ekshumacji.

W III tomie "Galicyjskich cmentarzy wojennych" wydanych 1998 roku Roman Frodyma podaje lokalizacje cmentarza, krótki opis, informacje o liczbie pochowanych - "6 Austriaków z 22 pułku piechoty landwery. 1 mogiła zbiorowa". Pojawia się też informacja o ekshumacji "Szczątki poległych przeniesiono w 1923 r. na cmentarz w Małej Wsi (lokalizacja tej wtórnej mogiły też nie jest określona)".

Informacje o ekshumacji na cmentarz parafialny do Małej Wsi potwierdza też Jerzy Drogomir, który w III tomie swojego opracowania „Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918)”, tomy 1-3, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury żydowskiej w Tarnowie, S-CAN Wydawnictwo s.c. Tarnów 1999,2002,2005; na karcie cmentarza 379 Mała Wieś, umieszcza informacje o 6 poległych z armii austro-węgierskiej, wszyscy nieznani z nazwiska, wiadomo jednak, że służyli w L.I.R. 22. Drogomir zamieszcza również archiwalny szkic położenia cmentarza oraz informację "W danych źródłowych adnotacja: 23 marca 1923 grób ekshumowano i przeniesiono na cmentarz parafialny w Małej Wsi".

W zasadzie, więc informacja o ekshumacji na cmentarz parafialny w Małej Wsi, nie powinna budzić wątpliwości. Tym bardziej, że wraz z opublikowaniem w internecie na stronie szukajwarchiwach.pl zbioru dokumentów  Wojskowego Urządu Opieki nad grobami wojennymi Okręgu Korpusu nr V w Krakowie, bez wychodzenia z domu możemy zajrzeć do dokumentów z których korzystał Drogomir. Znajdziemy tam teczkę cmentarza 379 (29/275/0/-/56 - dokumenty na skanach od 462 do 470) - http://szukajwarchiwach.p...gO2lA/#tabSkany. Na liście poległych napisanej odręcznie w języku niemieckim, mamy dopisek w języku polskim zacytowany w opracowaniu Drogomira.

Jednak w 2012 roku na forum Austro-Węgry w wątku dotyczącym tego cmentarza, jeden z użytkowników kryjący się pod nickiem vonPlettenberg zasugerował, że informacja o ekshumacji do Nowej Wsi jest nieprawdziwa i że w APK w Krakowie  (choć nie w dokumentach WUOnGW) znalazł dokument potwierdzający, że żołnierzy przeniesiono w inne miejsce. Wtedy jednak nie chciał kontynuować tego wątku.

W 2017 roku podjąłem ponownie ten wątek i Pan Maciej Dziedziak (vonPlettenberg) postanowił podzielić się swoimi wiadomościami na ten temat. Z jego badań przeprowadzony w Archiwum Państwowym w Krakowie wynika, że 1923 roku żołnierze zostali ekshumowani z cmentarza 379 i pochowani w kwaterze wojennej (381) na cmentarzu w Wieliczce.

Poniżej notatka Pana Macieja Dziedziaka opublikowana na forum Austro-Węgry sporządzona na podstawie odnalezionych dokumentów w sprawie ekshumacji z cmentarza 379.

"Sprawozdanie techniczne 
W sprawie ekshumacji 6 zwłok żołnierzy armii austr. w Małej Wsi powiat Wieliczka. 

Przy drodze państwowej prowadzącej z Wieliczki do Niepołomic w km 39 sekt. 5 u z krzyżowania z drogą prowadzącą do Ochmanowa na gruntach będących własnością Zakonu sióstr Norbertanek w Świątnikach wznosi się kolumna 5 m. wysoka 40/40 cm szerk. z betonu imitacja ciosowego kamienia, na wierzchołku umieszczony orzeł jednogłowy także betonowy zwrócony głową do Krakowa zaś nogami do Niepołomic. W głębokości około 2 metrów wszyscy byli ubrani w mundurach. Według opowiadania wójta było 4 żołnierzy narodowości węgierskiej zaś dwóch Polaków z okolicy Przemyśla, mieszkaniec Małej wsi prowadzący patrol został także zabity przez patrol wojsk rosyjskich jednakże rodzina pochowała zwłoki zaraz na cmentarzu we Wieliczce. 
Po odkopaniu znaleziono tylko kości i mundury złożono je w trzech do jednej trumny, drugą partie z trzech do drugiej trumny i przewieziono do Wieliczki i pochowano je na wojskowym cmentarzu według załączonego szkicu. Nazwisk żadnych nie było. 
Ludność Małej wsi prosi o pozostawienie kolumny zdejmą orła i umieszczą godła religijne rzym. katol. 

W Krakowie dnia 27 marca 1923 
Inż. Władysław Hollinger 
Referent"

Na koniec pozostaje pytanie, skąd wzięła się informacja o ekshumacji do Nowej Wsi zapisana w dokumentach archiwalnych WUOnGW?  Już z dość pobieżnej analizy, której wcześniej dziwnym trafem nikt nie podjął, można łatwo stwierdzić, że cmentarz parafialny (parafii Strumiany) w Nowej Wsi, powstał dopiero 1962 roku. Maciej Dziedziak na wspomnianym już forum sugeruje dość logiczne wyjaśnienie, choć nie poparte żadnymi dokumentami. Obecnie Mała Wieś należy do parafii Strumiany, a cmentarz parafialny leży właśnie w Nowej Wsi, ale parafia i sam cmentarz powstały dopiero po II wojnie światowej. W 1923 roku kiedy dokonywano ekshumacji, Mała Wieś należała prawdopodobnie* do parafii w Wieliczce, więc ekshumacji dokonano na cmentarz parafialny. Ktoś kto nie znał warunków miejscowych mógł założyć, że cmentarz parafialny znajduje się w tej samej miejscowości i tak zapisał w aktach.

*1885 r. - Mała Wieś wraz ze Strumianami leży w "państwie kokotowskim", przy gościńcu z Wieliczki. Dawniej była częścią Węgrzc Małych. Liczy 226 mieszkańców. Należy do Parafii w Wieliczce. 

- tekst z: Biblioteczka Wielicka, zeszyt 95 - Jadwiga Duda - 150 spotkanie z cyklu "Wieliczka - Wieliczanie" z serii "Wsie w Gminie Wieliczka" (8): "Mała Wieś". Kalendarium na stronie 27 - zobacz.