youtube

360 - Słupia

Cmentarz wojenny 360 - Słupia

Cmentarz wojenny 360 - Słupia

Jerzy Jasonek

2017-12-22

Cmentarz wojenny nr 360 znajduje się na zalesionym wzgórzu (402 m npm) powyżej doliny Tarnawki. Dojazd - dojście do cmentarza jest dość problematyczne, nie mniej jednak dość dobrze oznaczone np. na mapie Compassu Beskid Wyspowy - polecam. W pobliżu cmentarza przebiega czarny szlak rowerowy "Szlak Żeleńskich" - szczegóły dotyczące dojazdu poniżej.

Sam cmentarz został zbudowany w ten sposób, że pewnie kiedyś widoczny był z bardzo daleka, co możemy zobaczyć na zdjęciu archiwalnym - wysoki kopiec - obelisk będący centralnym elementem cmentarza stał na skraju lasu i górował nad okolicą, a z terenu cmentarza były pewnie piękne widoki, które obecnie możemy zaobserwować z drogi dojściowej do cmentarza.

W tym pięknym widokowym terenie Gustav Ludwig zaprojektował cmentarz w kształcie wieloboku zbliżonego do litery T. Charakterystycznym elementem tego cmentarza jest wysoki kamienny obelisk - kopiec, zwieńczony betonowym krzyżem, na dwóch jego bokach znajduję się data 1914. Obelisk ten jest wysunięty poza obręb cmentarza i założeniu projektanta miał pewniej być widoczny z bardzo daleka, wskazując miejsce położenia cmentarza.

Na wprost obelisku znajduje się drewniana bramka prowadząca na cmentarz, który jest otoczony pełnym, kamiennym murem przykrytym betonowym daszkiem. Zaraz za wejściem mamy dwa groby w formie niskich betonowy steli zwieńczonych betonowym krzyżem, na który nałożono mały krzyż austriacki według projektu Ludwiga. Niestety obecnie oba groby są uszkodzone, na jednym brakuje krzyża Ludwiga, z drugiego odłamany jest cały betonowy krzyż (stoi obok). Pozostałem nagrobki rozmieszczono wokół muru cmentarza, ta część pola grobowego sprawia wrażenie owalnego, choć faktycznie jest wielokątna. Na wprost bramki po przeciwnej stronie cmentarza stoją dwa duże betonowe krzyże, nałożonymi na lico dużymi krzyżami Ludwiga dla żołnierzy austriackich i rosyjskich. Pozostałem nagrobki mają formę stel różnych typów z małymi krzyżami Ludwiga nałożonymi na lico, na betonowe krzyże (jak w grobach przy wejściu) lub na szczycie steli (cokołów). Obecnie pola grobowe są niewidoczne, zresztą obecny układ grobów jest inny od pierwotnego i jest efektem remontu cmentarza z lat 90-tych XX wieku (wikipedia). W Spisie poległych(...) Drogomira (w archiwum) zachował się projekt, przedstawiający pierwotny układ grobów na tym cmentarzu.

Obecny stan cmentarza średni, sporo elementów zniszczonych, brak tabliczek imiennych (są jeszcze ślady na stelach), brak oznaczenia drogi dojazdowej.

 

Dodatkowe informacje

Dokumenty archiwalne związane z tym cmentarzem możemy znaleźć na stronie szukajwarchiwach.pl w zespole sygn. 29/275/0/-/46. Ciekawostką jest rysunek grobu masowego w formie ściany pomnikowej, ale z dalszych rysunków wynika, że jednak nic takiego na tym cmentarzu nie powstało. Na archiwalnym zdjęciu możemy natomiast zobaczyć, że pierwotnie ogrodzenie po obu stronach bramki, było ażurowe (drewniane).

Dojazd:

Ja opiszę dojazd od cmentarza w Kępanowie. Jadąc od strony Łapanowa i mijając cmentarz 343 w Kępanowie po prawej stronie, zaraz za cmentarzem możemy skręcić w wąską asfaltową drogę w lewo (druga droga, przy pierwszej jest znak droga zamknięta). Droga jest dość wąską, ale ja jadąc pod górę nie spotkałem żadnego samochodu z przeciwka. Tą drogą jedziemy cały czas prosto aż dojedziemy do skrzyżowania, na którym skręcamy w lewo i zaraz w prawo (faktycznie jest to jazda dalej na wprost). Przejeżdżamy obok dworu w Słupi (po prawej) i na kolejnym skrzyżowaniu (przy kapliczce) skręcamy w lewo, w kolejną wąską drogę o dość kiepskim asfalcie, jedziemy prosto aż do przystanku autobusowego i zaraz za nim, na kulminacji drogi, odbijamy na lewo w drogę gruntową. Ponieważ byłem tu w grudniu, dalej musiałem udać się pieszo. Idziemy więc jeszcze jakieś 300 metrów mijając po lewej pojedynczy dom, a następnie odbijamy w ścieżkę w lewo pod górę, po chwili powinniśmy po lewej zobaczyć cmentarz. Dawniej cmentarz był widoczny już z drogi gruntowej, ale obecnie jest dość szczelnie zasłonięty sosnowym młodnikiem i jest niewidoczny.

Do Słupi możemy również dojechać od drogi Jodłownik - Krasne Lasocice, w prawo kilkaset metrów przed kościołem w Krasnych Lasocicach - mocno pod górę, cały czas prosto aż do drogi gruntowej. 

Od Kępanowa przez Żerosławice (normalna szeroka droga pod górę) i na kulminacji szosy (przed przystankiem) w lewo i na następny prawo i dalej tak jak w pierwszym wariancie.

Jadąc "rowerowym szlakiem Żeleńskich" w kierunku do Jodłownika (czarne znaki) do Słupi dojedziemy przez las, następnie przejeżdżamy koło dworu w Słupi i na skrzyżowaniu z kapliczką, skręcamy w lewo - w przeciwnym kierunku niż prowadzi szlak.

 

Zapraszam do dyskusji

Dane cmentarza

Numer cmentarza: 360

Lokalizacja: Słupia

Projektant: Gustav Ludwig

Ostatnia wizyta: 2017-12-22 - samochodem

GPS: N49.81057 , E20.26446

Pochowani: 89 pochowanych (36 znanych)

A - 60; R - 29;

Daty śmierci: 28.11, 3-12.12.1914

Źródło danych: J. Drogomir, Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918) : wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. T. 3, Tarnów : Muzeum Okręgowe, 2005.