youtube

368 - Limanowa (Jabłoniec)

Cmentarz wojenny z I wojny nr 368 - Limanowa (Jabłoniec)

Cmentarz wojenny z I wojny nr 368 - Limanowa (Jabłoniec)

Jerzy Jasonek

2018-04-25

Cmentarz nr 368 na wzgórzu Jabłoniec w Limanowej. Jest to reprezentacyjny cmentarz okręgu X i jak twierdzi Roman Frodyma jeden z największych i najciekawszych architektonicznie cmentarzy w całej Galicji Zachodniej. Cmentarz powstał po obu stronach drogi wiodącej do przysiółka Jabłoniec w szczytowej partii wzgórza (Jabłoniec - 560 m n.p.m.). Dojazd drogą w prawo od szosy Limanowa - Nowy Sącz, przy szosie tabliczka. Cmentarz znajduje się miejscu ostatnich pozycji obronnych wojsk rosyjskich w Limanowej, o które w grudniu 1914 roku stoczono krwawe boje. Przegrana bitwa o miasto załamała ofensywę rosyjską i stała się symbolem bohaterstwa żołnierzy austro-węgierskich.

Zaraz po bitwie limanowskiej założono pierwszy prowizoryczny cmentarz na wzgórzu. Misję zbudowania reprezetancyjnego cmentarza powierzono Gustawowi Ludwigowi. Aby powiązać cmentarz z miastem zbudowano od strony Limanowej taras widokowy na którym znajduję wysoki kamienny obelisk zwieńczony krzyżem maltańskim. W okresie późniejszym tym tararie pochowano żołnierzy Armii Czerwonej.

Po drugiej stronie drogi znajduję się właściwy cmentarz otoczony kamiennym murem. Wejście przez kute bramki znajdujące się po obu stronach kapliczki. Kapliczka będąca jednocześnie elementem centralnym cmentarza, to mauzoleum płk hr. Othmara Muhra dowódcy 9 pułku huzarów. Na kapliczce od strony wejścia znajduję się współczesna tabliczka, skrótowo przedstawiająca historię cmentarza. Kapliczka - mauzoleum ma kształt ośmioboku z kopułą pokrytą czerwoną dachówką, na której szczycie znajduję się stylizowany krzyż. Wewnątrz kapliczki płyta z napisem w języku węgierskim:

„Pułkownik Othmar Muhr zmarł bohaterską śmiercią 11 grudnia 1914 r. ”

Jak podaje Frodyma, szczątki pułkownika przeniesiono do rodzinnego grobowca na Węgrzech w okresie międzywojennym. Na prawo od kapliczki znajduje się pomnik zwieńczony kulą zbudowany w miejscu śmierci płk Muhra. Na tablicach znajdujących się na ścianach pomnika napisy:

„W tym miejscu zginął płk Othmar Muhr wraz ze swoimi walecznymi 
huzarami 9 pułku 11-12 XII 1914 ”
 (w języku niemieckim),

„W dniach 11-12 XII 1914 polegli wraz Panem Pułkownikiem huzarzy drogiej krwi,
twardej pięści. Ku czci węgierskiej, niemej wierności”
 (po węgiersku),

napis na trzeciej ścianie to nazwiska poległych huzarów. Autorem napisu w języku węgierskim jest ówczesny korespondent wojenny, znany pisarz węgierski Ferenc Molnar. Pozostałe nagrobki są umieszczone na tarasach między którymi prowadzą wyłożone betonowy płytami ścieżki. Występują nagrobki na niskich cokolikach z małymi krzyżami austriackimi i rosyjskimi oraz nagrobki z wysokimi krzyżami betonowymi, których lico stanowią duże krzyże żeliwne typu austriackiego. Jak podaję Frodyma podczas ostatniego remontu cmentarza pomieszano tabliczki na cokolikach, czego rezultatem jest np. widoczny na jednym z poniższych zdjęć, nagrobek z małym krzyżem austriackim podpisany tabliczką Russische KRIEGER. Poza murem cmentarza znajduje się wysmukły pomnik postawiony w miejscu śmierci rotmistrza 9 pułku huzarów - Leonarda hr. Thun Hohenstein. Pomnik ufundowała rodzina, a zaprojektował Gustaw Ludwig. Cmentarz jest pięknie położony, ze wzgórza rozciąga się piękna panorama na okolice. Stan cmentarza bardzo dobry.

Zapraszam do dyskusji

Dane cmentarza

Numer cmentarza: 368

Lokalizacja: Limanowa (Jabłoniec)

Projektant: Gustaw Ludwig

Ostatnia wizyta: 2018-04-25 - samochodem

GPS: bd., bd.

Pochowani: 141(-1) Austriaków, 1 Niemiec, 297 Rosjan (122 znanych)

Daty śmierci: 7-12 XII 1914

Źródło danych: J. Drogomir, Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918) : wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. T. 3, Tarnów : Muzeum Okręgowe, 2005.